Dolegliwości układu oddechowego są najczęstszymi chorobami wieku dziecięcego. Układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony, dojrzewa wraz z wiekiem, dlatego też najczęściej im młodsze dziecko, tym więcej infekcji i tym cięższy mogą one mieć przebieg. Natomiast im silniejszy układ odpornościowy dziecka, nieobciążony przez czynniki zewnętrzne, tym szybciej i łatwiej organizm będzie sobie radził z wszelkimi dolegliwościami.
Czynniki, które determinują działanie sprawnego układu odpornościowego to:
- predyspozycje wrodzone
- odpowiednia dieta,
- odpowiedni ubiór,
- regeneracyjny sen,
- codzienna aktywność fizyczna,
- odpowiednia ilość odpoczynku,
- brak nadmiernie stresujących sytuacji w życiu dziecka – często pomijany czynnik!
Dziecko przychodzi na świat z predyspozycjami, które są swoistą wypadkową siły jego rodziców oraz dbałości o siebie mamy podczas ciąży. To czynnik, na który pozornie nie mamy wpływu. Natomiast przez odpowiednią dbałość o dziecko w pierwszych latach jego życia możemy wzmocnić słabsze predyspozycje małego organizmu.
Absolutnie kluczowym czynnikiem, który determinuje odporność i rozwój dziecka jest dieta lub po prostu sposób odżywiania.
Z moich doświadczeń z małymi pacjentami wynika, iż zimne termicznie pożywienie jest jedną z najczęstszych przyczyn infekcji.
Jeśli w diecie występują znaczne ilości słodyczy i innych wychładzających produktów, tj. nabiał, owoce południowe, pieczywo pszeniczne, soki owocowe, wówczas w organizmie dziecka dochodzi do nagromadzenia nadmiaru wilgoci i śluzu, który może stać się pożywką do rozwoju drobnoustrojów. Zaleganie śluzu blokuje właściwy przepływ energii w ciele, prowadząc do osłabienia układu immunologicznego i naruszeniu równowagi osłabionych narządów dziecka: płuc i śledziony.
Jak w takim razie powinna wyglądać dieta dziecka w czasie infekcji lub/i podczas częstych infekcji?
- Szczególnie ważne jest usunięcie lub znaczne ograniczenie w codziennym jadłospisie produktów śluzotwórczych, tj. cukru i jego przetworów, mleka i jego przetworów, pszenicy i wypieków z niej, cytrusów, bananów, lodów i soków owocowych.
- Obecną porą roku dziecko powinno spożywać 4–5 posiłków dziennie w regularnych odstępach, głównie w formie potraw gotowanych.
- Tradycyjne kanapki nie rozgrzeją organizmu, więc sprzyjać będą kaszlom i katarom. Zamiast sięgać po nie, warto zacząć dzień od ciepłego śniadania, tj. owsianki lub jaglanki na mleku roślinnym z sezonowymi owocami oraz rozgrzewającymi przyprawami, takimi jak imbir, kurkuma, cynamon czy kardamon.
- Większość produktów warto przygotowywać poprzez dłuższe gotowanie, pieczenie czy duszenie. Zupy wspaniale będą rozgrzewać i odżywać mały brzuszek. Gotujmy je z dodatkiem świeżych warzyw sezonowych, dobrej jakości mięsa (dla osób spożywających mięso), unikając mrożonek.
- Nie bójmy się dodawać do potraw dziecka różnorodnych przypraw. W okresie infekcyjnym warto sięgnąć po dobroczynny imbir oraz cynamon, kardamon, tymianek, kminek, majeranek, lubczyk, gałkę muszkatołową, kozieradkę, kolendrę, goździki i anyż.
- Dodatkowo warto wzbogacać dietę w większą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3, tj. tran, oliwę z oliwek, nieoczyszczony olej lniany, nasiona (pestki dyni, słonecznik, sezam), orzechy i migdały.
- Możemy również chronić organizm dziecka przed zmarznięciem poprzez częstsze dodawanie do potrawach warzyw, np. dyni, rzepy, kalarepy, selera, cebuli, pora, czosnku, batatów i warzyw strączkowych.
- W okresie jesienno-zimowym ograniczmy również spożycie surowych owoców i warzyw.
Ponadto warto wykorzystać dobroczynne działanie ziół, z których napary można podawać dzieciom w okresie infekcyjnym. Szczególnie wskazane są: czarny bez, lipa, dzika róża, prawoślaz, tymianek, lukrecja, koper włoski, babka lancetowata, podbiał, macierzanka.
A oto przykładowa mieszanka ziołowa, która podczas stanu zapalnego górnych dróg oddechowych rozluźni krtań i pomoże w odkrztuszaniu śluzu: liść prawoślazu, koszyczek rumianku, owoc anyżu, liść babki lancetowatej, kwiat bzu czarnego. Zioła należy w równych proporcjach zmieszać, 1 łyżkę mieszaniny zaparzyć w szklance wrzątku i podawać do picia w ciągu całego dnia.
W gabinecie receptura ziołowa jest dobierana po szczegółowej konsultacji i badaniu pod kątem indywidualnych predyspozycji organizmu.
Oprócz diety należy pamiętać także o odpowiednim ubiorze, aby nie przegrzewać ani nie wychładzać nadmiernie dziecka.
Niezwykle ważnym elementem utrzymania dobrej odporności jest również sen. Podczas snu układ immunologiczny, nerwowy i hormonalny tworzą integralną całość, a przekazywane bodźce neuronalno-hormonalne kształtują układ opornościowy dziecka. Dochodzi wówczas do ich regeneracji i tym samym wzmocnienia odporności. Małe dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym powinny kłaść się spać między godziną 20.00 a 21.00. Powinno się spać w dobrze wywietrzonym pokoju, najlepiej przy rozszczelnionym oknie.
Do utrzymania odpowiedniej odporności bardzo potrzebna jest codzienna aktywność fizyczna, która z medycznego punktu widzenia powoduje zwiększenie aktywności limfocytów Natural Killers. Zalecana jest codziennie przynajmniej 1 godzina spacerów czy innych aktywności odpowiednich do warunków atmosferycznych.
Co robić w momencie przemarznięcia dziecka lub na początku infekcji?
Wówczas bardzo ważna jest szybka reakcja polegająca na jak najszybszym rozgrzaniu ciała (od wewnątrz i od zewnątrz) oraz usunięcie zewnętrznego wiatru i wilgoci. Pomogą nam w tym:
- herbata z lipy z dodatkiem soku malinowego lub z czarnego bzu,
- herbata z majeranku,
- herbata ziołowa z lukrecji, kopru włoskiego, kardamonu, imbiru oraz tymianku,
- inhalacje z szałwii lub tymianku, także z użyciem olejków, np. z drzewa herbacianego, lawendy czy oregano.
- natarcie górnej części pleców i klatki piersiowej smalcem gęsim z dodatkiem olejków eterycznych,
- rozgrzewająca kąpiel z dodatkiem soli oraz sody oczyszczonej,
- okład z cebuli lub oleju czosnkowego na stopy.
Bardzo ważne dla procesu zdrowienia oraz wzmacniania odporności jest niezbijanie temperatury zbyt szybko i gwałtownie (o ile w ogóle jest to potrzebne).
W przypadku stosowania większych dawek ziół niż profilaktyczne, należy zwrócić się o profesjonalną pomoc medyczną najlepiej do lekarza mającego wiedzę na ten temat.
Wymienione porady nie zastępują porady lekarskiej.